Xatınbarmağı (Khatunbarmag B) süfrə üzüm sortunun ampelodeskriptor göstəricilərinin tədqiqi

PDF READ READ

Azərbaycan üzüm sortları zəngin polimorfizmə malik olmaqla, genotiplər biri birindən salxım və gilələrinin formasına, ölçüsünə, gilələrin rənginə, dadına, ətrinə və s. görə seçilsələr də, bir çox morfoloji əlamətlərə görə eynilik təşkil edirlər. Bu da üzüm genofondunda, o cümlədən populyasiyalarda sortmüxtəlifliyi, müxtəlif genotiplər və sinonimləri yaradır. Belə olan halda identik sortların, yaxud genotiplərin ayırd edilməsi xüsusi yanaşma tələb edir və hazırda dünyada sortların müəyyən edilməsində malekulyar genetik, ammelometrik üsullrdan, ampelodeskriptorlardan və s. geniş istifadə edlir. Azərbaycan üzümləri gilələrinin formasına görə yastılanmış, girdə, zəif oval, oval, ellipsvari, yumurtavari, uzunsov, uzun, qarmaqşəkilli, küpşəkilli, ortadan sıxılmış (balqabaqvari), əmzikşəkilli, silindrşəkilli və s. olur. Süfrə üzümlərinin çox hissəsinin gilələri uzunsov, oval, əmzikşəkilli, silindrşəkill olduğundan onları el arasında keçiməməsi, inəkəmcəyi, gomuşuməmə, xatın barmağı, qadınbarmağı və s. kimi ümumi adlarla adlandırırlar. Bunu nəzərə alaraq belə ümumi əlamətlərə malik olan sortlardan Xatınbarmağının ampelodeskriptor əlamətləri müəyyən edilərək, rəqəmsal qaydada təsvir edilmişdir. Məqalədə Xatınbarmağı sortunun morfoloji, bioloji, texnoloji, o cümlədən ampelodeskriptor əlamətlərindən bəhs edilir. Həmçinin sortun nəzarət Ağ Xəlili sortu ilə müqayisədə perspektiv göstəroicisi yeni model əsdasında verilmişdir.